Dem cezası, Hac ve Umre ibadetlerinde yapılan bazı hataların veya ihmallerin telafisi için verilen dini bir cezadır. Arapçada “dem” kelimesi kan anlamına gelir ve bu bağlamda “dem cezası”, kişinin işlediği ihlali telafi etmek için kurban kesmesi gerektiğini ifade eder. Bu yüzden dem cezasına aynı zamanda kurban cezası da denir.

O “Dem Bu Dem” Midir ?

Öncelikle bilinmelidir ki “dem” tabiri her zaman dem cezasını ifade etmez. Hac ve umrede yapılan kurbanların geneline fıkhi olarak “dem” tabiri kullanılır. Aşağıda bahsettiğimiz dem; hac veya umrede ihram yasaklarının çiğnenmesi, hac ve umrenin vaciplerinden birinin terki halinde kefaret olarak ödenecek demdir. Yani, örneğin haccın menasikinden olan “Kurban kesimi” bahsimizin haricindedir.

İhram Yasakları Ve Cezaları Diyanet

İhram, kelime kökeninden de (-H -R -M) anlaşılacağı gibi bir takım mübah eylemlerin, kişinin kendisine haram kılınmasıdır. Yani bir takım yasakları peşin olarak kabul etmesidir de diyebiliriz. İhramın yasakları hakkında ki makalemizi inceleyin.

Dem Cezasının Doğuşu

Peşin olarak kabul edilen bu bir takım yasakların, daha sonra haklı bir sebep olmadan (*) bozulması durumunda dem cezasını doğurur. Dem cezasının sebepleri arasında yer alan bir takım fiiller oldukça sıradan sebeplerde bulunacağından (örneğin: kokulu sabun kullanmak), kişinin ihrama girmeden önce bu eylemlerin ne olduğunu kesin olarak bilmelidir.

Diğer yandan Harem’de bulunulmasından sebep bir takım mübah ameller haram sayılmaktadır (örn: ot yolmak, hayvan öldürmek) ve bunların dahi bedelleri vardır.

Dem Cezası Gerektiren Durumlar

Özetle: Hac ve umre sırasında ibadet maksadıyla veya bir vacibin terki, geciktirilmesi yahut bir ihram yasağının çiğnenmesi durumlarıdır.

a) İhram yasaklarını çiğnemek: Tıraş olmak, tırnak kesmek, koku sürmek, avlanmak gibi fiiller.

b) Mekke dışına çıkıp ihramsız girmek: İhramsız olarak Harem sınırına girmek dem cezasını gerektirir.

c) Haccın ve umrenin vaciplerinden birini terk etmek: Örneğin vakfeye yetişememek ya da tavafı terk etmek gibi.

d) Tavaf veya sa’y sırasında ciddi eksiklik yapmak.

Dem Cezası Ne Anlama Gelir?

Hac ve Umre, İslam’ın önemli ibadetlerinden biridir. Bu ibadetler sırasında bazı kurallara uyulması gerekir. İhram yasaklarının ihlali ya da farzların eksik yapılması durumunda kişi, işlediği hataya karşılık bir ceza kurbanı kesmekle yükümlü olur. Bu kurban genellikle koyun ya da keçi olur.

Dem Kurbanı Nerede Kesilir?

Hanefîler’e göre dem Harem’de kesilir. Mâlikîler’e göre avlanma ve cinsî münasebette bulunmanın cezası olan kurbanlar Mina veya Mekke’de kesilir; diğer kurbanlar her yerde kesilebilir. Şâfiî ve Hanbelîler’e göre ise aslolan demin Harem’de kesilmesidir. (Kaynak: İslam Ansiklopedisi, Dem)

Dem Cezası Nasıl Yerine Getirilir?

Kişi, işlediği ihlalden dolayı bir koyun veya keçi cinsinden bir hayvan keserek bu cezayı yerine getirir. Kesilen kurbanın etleri Mekke’de fakirlere dağıtılır. Bu kurban, kişinin kendisine veya yakınlarına bırakılamaz. Bazı uydurma haberlerde yer aldığı gibi kesilen kurban etleri gömülmez.

Dem Cezası Ne Zaman Ödenir?

Gerek hacda yapılan gerek umrede ihramlı olmak itibariyle, yahut Harem’de bulunmak itibariyle bir takım yükümlülükler doğar demiştik. Ve bu yasakların ihlal edilmesine de İslami terminolojide “cinayet” denilir. O halde bu cinayetlerin dem cezası ne zaman ödenir?

Dem Cezası İçin Tayin Edilmiş Özel Bir Vakit Yoktur

Hac ve umrede ki işlenen ihlallerin ödenmesi için muayyen bir vakit yoktur. Yani ömrün sonuna kadar herhangi bir vakitte ödenebilir. Çünkü İslam fıkhına göre kefaretler, geciktirilebilecek türden bir vaciptir. Fakat en iyisi bunu bir an önce kaza etmek gerekir. Yani ödeme için ilk fırsat kollanmalıdır. Zîra bu borç ile vefat eden günahkar olur, borç tevarüs ederek mirasçılara geçer. Vasiyet olmadan da bu borç ödenebilir.

(Kaynak: Hac ve Umrenin Cinayetleri – Hac ve Umre – İlmihal – Biiznillah)

Dem Cezası ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dem cezası, hacı veya umreci için bir yükümlülüktür ve ciddiye alınmalıdır. İhlallerin farkında olmadan yapılması durumunda da ceza düşmez; çünkü ibadetlerin kuralları bellidir. Bu nedenle Hac veya Umre’ye gidecek olanların önceden iyi bir eğitim alması ve yanlarında rehberlerle hareket etmesi önerilir.

Dem Cezası ve Kurban Cezası Arasındaki Fark

Aslında ikisi arasında fark yoktur. Dem cezası ifadesi Arapça kökenlidir, Türkçe’de ise daha çok kurban cezası olarak bilinir. İkisi de aynı anlamı taşır ve aynı dini yükümlülüğü ifade eder.

Hac ve Umre Hakkında Daha Fazla Bilgi

Eğer Hac veya Umre ile ilgili fiyatlar, ibadet detayları ve güncel bilgiler öğrenmek isterseniz hacfiyatlari2025.com adresini ziyaret edebilirsiniz. Burada Hac fiyatları 2025, Umre turları ve ibadet sırasında dikkat edilmesi gereken hususlara dair güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.

Dem cezası (kurban cezası), Hac ve Umre ibadetleri sırasında işlenen bazı hataları telafi etmenin dini bir yoludur. İhram yasaklarının ihlali ya da farzların eksik yapılması durumunda kişi, kurban keserek bu sorumluluğunu yerine getirir. İbadetin makbul olması için bu hükümlere riayet etmek son derece önemlidir.

Hacda Kesilen Kurbanlara Ne Olur?

2002 yılında ulusal bir gazetede yayınlanan uydurma bir haber, ülkemizde hacda kesilen kurbanların gömüldüğü yalanına inanılmasına neden olmuştur. Hacda kesilen kurbanların ne olduğunu öğrenmek için tıklayın

* İhramı bozabilecek meşru haller: Görmek için tıklayın